Zwolnienie z podatku PCC przy zakupie pierwszego mieszkania – co warto wiedzieć?
Zakup pierwszego mieszkania to dla wielu mieszkańców Białegostoku moment wyjątkowy – symbol samodzielności, poczucia stabilizacji i nowego etapu w życiu. W naszej kancelarii notarialnej w Białymstoku często spotykamy osoby, które z jednej strony cieszą się perspektywą własnych czterech kątów, a z drugiej – czują się nieco przytłoczone liczbą formalności, które muszą dopełnić. Jedną z najczęściej poruszanych kwestii jest podatek od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC.
Od 31 sierpnia 2023 r., na mocy nowelizacji ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170), osoby kupujące swoje pierwsze mieszkanie na rynku wtórnym mogą skorzystać ze zwolnienia z obowiązku zapłaty PCC. Poniżej wyjaśniamy, kto może skorzystać z ulgi, jak z niej skorzystać i jakie warunki muszą być spełnione.
Kogo dotyczy zwolnienie z podatku PCC?
Zgodnie z art. 9 ust. 17 ww. ustawy, zwolnienie obejmuje osoby fizyczne, które kupują swoje pierwsze mieszkanie lub dom jednorodzinny. Warunkiem jest, aby w dniu zawarcia umowy osoba ta nie była właścicielem żadnej innej nieruchomości mieszkalnej, ani w przeszłości, ani obecnie.
sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Wyjątek – częściowy udział odziedziczony
Z ulgi mogą skorzystać także osoby, które wcześniej posiadały udział w nieruchomości, ale:
- udział ten nie przekraczał 50% oraz
- został nabyty wyłącznie w drodze dziedziczenia.
W praktyce oznacza to, że jeżeli ktoś odziedziczył np. połowę domu po dziadkach, nadal może skorzystać ze zwolnienia, jeśli kupuje swoje pierwsze mieszkanie jako pełnoprawny właściciel.
Zakres zwolnienia – co obejmuje?
Zwolnienie z PCC dotyczy m.in.:
- zakupu lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- nabycia budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu.
Ministerstwo Finansów, w odpowiedzi na pojawiające się wątpliwości, wyjaśniło, że zwolnienie obejmuje również:
- zakup działki zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym,
- nabycie budynków gospodarczych i garaży, o ile stanowią one część składową nieruchomości (czyli nie są odrębnymi nieruchomościami).
Kiedy nie można skorzystać ze zwolnienia?
W naszej kancelarii notarialnej w Białymstoku często pojawia się pytanie: a co jeśli jedno z małżonków już posiadał nieruchomość?
W przypadku zakupu nieruchomości do wspólnego majątku, każdy z kupujących musi spełniać warunki zwolnienia. Oznacza to, że jeżeli tylko jedna osoba z pary (np. jeden z małżonków) miała wcześniej mieszkanie lub nawet niewielki udział nabyty w drodze innej niż dziedziczenie – ulga nie przysługuje.
Jak skorzystać z ulgi? Obowiązki formalne
Aby skorzystać z tego zwolnienia, należy spełnić trzy podstawowe warunki formalne:
- Zawarcie umowy w formie aktu notarialnego
Notariusz, jako płatnik podatku PCC, nie tylko sporządza akt, ale również czuwa nad prawidłowym przebiegiem transakcji. - Złożenie oświadczenia w akcie notarialnym
Kupujący musi oświadczyć, że:- nie przysługuje mu prawo własności innej nieruchomości mieszkalnej,
- lub że posiadał wcześniej jedynie nie więcej niż 50% udziałów, nabytych w drodze dziedziczenia.
- Złożenie deklaracji PCC-3
Mimo zwolnienia z podatku, w większości przypadków należy złożyć deklarację PCC-3 w urzędzie skarbowym, zaznaczając zastosowanie zwolnienia z art. 9 ust. 17 ustawy.
Co z lokalnymi klientami? Rola notariusza
W naszej kancelarii staramy się indywidualnie podchodzić do potrzeb osób kupujących pierwsze mieszkanie – zarówno młodych ludzi z Białegostoku, jak i rodzin wracających z zagranicy. Rozumiemy, że dla wielu mieszkańców Podlasia prawo podatkowe bywa skomplikowane, dlatego oferujemy pełne wsparcie przy transakcjach nieruchomościowych, w tym wyjaśnienie przepisów dotyczących zwolnienia z PCC oraz pomoc w przygotowaniu dokumentów.
Dlaczego prawo do zwolnienia z PCC jest takie ważne?
Zwolnienie z PCC to realna korzyść finansowa – przy mieszkaniu o wartości 500 000 zł daje to oszczędność 10 000 zł. To ulga, która ma ułatwić wejście na rynek mieszkaniowy osobom, które dopiero rozpoczynają swoją drogę jako właściciele nieruchomości.
Jeśli planujesz zakup swojego pierwszego lokum – zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Notariusz Joanna Nieścierowicz chętnie odpowie na pytania i zadba o to, by cały proces przebiegł sprawnie i zgodnie z obowiązującym prawem.
